Dane vs koszty w procesach produkcyjnych.
W czasach postępującej cyfryzacji możliwość usprawnienia kontroli oraz zarządzania kosztami wytworzenia produktu jest jednym z czynników stanowiących o przewadze konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Z tego powodu zakłady przemysłowe inwestują w systemy informatyczne pozwalające na zbieranie oraz analizę danych z obszaru wykorzystywanych mediów (energia elektryczna, sprężone powietrze, woda technologiczna, para, gazy techniczne, ścieki, etc.) oraz diagnostyki maszyn i urządzeń.
Do precyzyjnego wyznaczenia kosztu wytworzenia produktu dział controllingu musi wykazywać się znajomością nie tylko kosztów pracowniczych i materiałowych, ale również kosztów zmiennych bezpośrednio związanych z procesem produkcyjnym. Znaczącą część w tym obszarze stanowią koszty mediów. Rosnące ceny energii mają istotny wpływ na koszty produkcji, warto więc szukać możliwości ograniczenia zużycia przy zachowaniu wielkości i jakości produkcji. Bez odpowiednich danych jest to niemożliwe.
Zmienność wytwarzanego asortymentu oraz dynamika produkcji bardzo często powodują, iż odczyty liczników mediów wykonywane raz na tydzień bądź miesiąc nie pozwalają na odpowiednią korelację zużycia z poszczególnymi partiami produkcyjnymi. W konsekwencji niektóre partie produkcyjne są w finalnej kalkulacji ceny przeszacowane, a niektóre wręcz odwrotnie. Błędy te mogą nieść ze sobą bardzo bolesne konsekwencje w postaci niesprzedanego już wytworzonego produktu. Wiedza o faktycznych kosztach może pozwolić na obniżenie cen produktów, których koszt był do tej pory zawyżony z wyżej opisanych powodów.
Obecnie duży nacisk kładziony jest na ograniczanie emisji gazów cieplarnianych. Ograniczenie marnotrawstwa energii jest jednym z działań, które może wydatnie przysłużyć się realizacji tego celu, zwłaszcza w dużym przedsiębiorstwie, gdzie prowadzone są bardzo energochłonne procesy, a zużycie energii elektrycznej jest liczone w gigawatogodzinach.
Budując system nadrzędny do zarządzania danymi z obszaru mediów warto uwzględnić również inne obszary bezpośrednio wpływające na koszty wytworzenia. Bardzo dobrym przykładem jest diagnostyka maszyn. Często zdarza się, iż nieprzewidziana awaria maszyny będącej ogniwem ciągu technologicznego zatrzymuje produkcję, powodując wystąpienie kosztów nie tylko jej remontu, ale również kosztów utraconych korzyści. Utrata korzyści wynikająca z faktu przestoju awaryjnego często wielokrotnie przewyższa koszt naprawy czy części zamiennych, ale również samego urządzenia. To sprawia, że monitoring stanu maszyn staje się atrakcyjny zarówno dla służb utrzymania ruchu, jak również osób odpowiedzialnych za wyniki finansowe przedsiębiorstwa.
Obserwacja zmian stanu technicznego maszyn na podstawie danych rejestrowanych przez długi okres oraz możliwość porównywania stanu maszyn tego samego typu lub współpracujących ze sobą zwiększa możliwości wczesnego wykrycia symptomów zbliżającej się awarii. Stan techniczny maszyn ma wpływ na wydajność produkcji i zużycie mediów. Zużycie mediów wprost stanowi koszt produkcji, jednak dopiero w zestawieniu z wielkością produkcji możliwe jest określenie tego składnika kosztów w przeliczeniu na jednostkę produkcji. Obserwacja trendów tak wyznaczonej metryki daje informację na temat nieprawidłowości, jeśli wartość odbiega od normy.
Przykładów podobnych zależności można mnożyć wiele, jednak ich odkrycie i obserwacja jest możliwa tylko, gdy dostępne są odpowiednie dane i umiemy je, na bieżąco, analizować.
W kolejnych artykułach opiszemy praktyczne rozwiązania dla tak postawionego zadania.
Mateusz Milczanowski, AXOMA
Tomasz Ciesielski, WAGO.PL